Μακροοικονομικές Προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Δεκεμβρίου 2022 για την Κυπριακή Οικονομία

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) ολοκλήρωσε τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις του Δεκεμβρίου 2022 για τα κύρια μακροοικονομικά μεγέθη στην Κύπρο για τα έτη 2022-2025^[1]. Πιο κάτω, παρουσιάζονται συνοπτικά οι προβλέψεις για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), την ανεργία, τον πληθωρισμό και τον πληθωρισμό εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων (δομικός πληθωρισμός).

Παρά τις συνεχιζόμενες επιδράσεις του πολέμου στην Ουκρανία και τις επακόλουθες διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, η κυπριακή οικονομία έχει καταγράψει σημαντική μεγέθυνση 6% κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2022. Οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου δεν έχουν διαφανεί σε σημαντικό βαθμό στα μέχρι τώρα στοιχεία της οικονομικής δραστηριότητας στην Κύπρο, αλλά αναμένεται να είναι εντονότερες κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023. Συγκεκριμένα, η προς τα κάτω αναθεώρηση των προοπτικών για το εξωτερικό περιβάλλον, λόγω και των αναταράξεων στις διεθνείς αγορές ενέργειας, έχουν επηρεάσει δυσμενώς το καταναλωτικό και επιχειρηματικό κλίμα, με αποτέλεσμα η οικονομία στη ζώνη του ευρώ να αναμένεται να εισέλθει σε μία ήπια και βραχύβια ύφεση από το τέλος του 2022 μέχρι και το πρώτο τρίμηνο του 2023, η οποία θα έχει αντίκτυπο και στην εγχώρια αγορά. Επιπρόσθετα, οι αυξημένες τιμές ενέργειας αναμένεται να μειώσουν την αγοραστική δύναμη των εισοδημάτων η οποία σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων, θα έχουν ως αποτέλεσμα τον αρνητικό επηρεασμό της εγχώριας ζήτησης κατά το 2023. Επίσης, παρά τη συνεχιζόμενη μείωσή τους, οι διαταραχές στην αλυσίδα προσφοράς πρώτων υλών και αγαθών εξακολουθούν να επηρεάζουν την οικονομική δραστηριότητα και να συμβάλλουν στην άνοδο των τιμών. Η σταδιακή διόρθωση των προαναφερθέντων διαταραχών αναμένεται περί τα μέσα του 2023, σύμφωνα και με τις σχετικές υποθέσεις εργασίας του Ευρωσυστήματος. 

Ο ρυθμός αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας για το 2022 αναμένεται να ανέλθει στο 5,8%, σε συνέχεια σημαντικής μεγέθυνσης 6,6% κατά το προηγούμενο έτος. Η μεγέθυνση στο ΑΕΠ προβλέπεται να προέλθει κυρίως από την εγχώρια ζήτηση (επενδύσεις και ιδιωτική κατανάλωση), αλλά και την ταχύτερη από την αναμενόμενη ανάκαμψη της τουριστικής βιομηχανίας, παρά την αρνητική συνεισφορά από την πλευρά των καθαρών εξαγωγών. Η προβλεπόμενη ανθεκτικότητα στην εγχώρια ζήτηση προέρχεται από τις υπό εξέλιξη επενδύσεις, την επαναλειτουργία της οικονομίας μετά την πάροδο της οξείας φάσης της πανδημίας, τη συνεχιζόμενη εισροή ξένων εταιρειών ιδιαίτερα στους τομείς της τεχνολογίας και, εν μέρει, από τη στήριξη της ιδιωτικής κατανάλωσης συνεπεία της αξιοποίησης αποταμιεύσεων. Η προς τα πάνω αναθεώρηση κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες το 2022 σε σχέση με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2022 οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη θετική πορεία των οικονομικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται κυρίως με τον τουρισμό και άλλων υπηρεσιών όπως της τεχνολογίας. Αναμένεται επιβράδυνση του ΑΕΠ στο 2,5% το 2023 και μεγέθυνση 3,1% κατά τα έτη 2024 και 2025. Δεν καταγράφεται ιδιαίτερη αναθεώρηση σε σχέση με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2022, γεγονός το οποίο οφείλεται στην ήδη υιοθετηθείσα προς τα κάτω αναθεώρηση των προοπτικών στο εξωτερικό περιβάλλον, δεδομένων και των αρνητικών επιπτώσεων του παρατεταμένου Ρωσοουκρανικού πολέμου και της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη. Η συνεχιζόμενη εισροή ξένων εταιρειών για δραστηριοποίηση ή/και επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο (international headquartering) αντισταθμίζει τις αρχικά προβλεπόμενες μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις (scarring effects), κυρίως στον κύκλο εργασιών των τομέων των επαγγελματικών υπηρεσιών λόγω του πολέμου.

Η ανεργία το 2022 αναμένεται να καταγράψει μείωση στο 6,7% του εργατικού δυναμικού σε σχέση με 7,5% το 2021. Αυτό οφείλεται, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, στη μεγαλύτερη από την αναμενόμενη στενότητα στην αγορά εργασίας και στον αναμενόμενο διαχειρίσιμο αντίκτυπο από τον πόλεμο όπως διαφαίνεται από τις πρόσφατες μηνιαίες έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορούν στις προσδοκίες για την απασχόληση κατά τους επόμενους τρεις μήνες. Τα επόμενα έτη προβλέπεται συνεχιζόμενη πτωτική πορεία, με την ανεργία να ανέρχεται στο 6,5% το 2023, στο 5,9% το 2024 και να πλησιάζει συνθήκες πλήρους απασχόλησης φθάνοντας στο 5,5% το 2025. Η μη ουσιώδης αναθεώρηση σε σχέση με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2022, οφείλεται στην ανθεκτικότητα της αγοράς εργασίας για το τρέχον έτος που καταγράφεται από τα διαθέσιμα στοιχεία και το γεγονός ότι δεν έχει αναθεωρηθεί ουσιαστικά η πορεία του ΑΕΠ για το 2023 και εντεύθεν.

Ο πληθωρισμός (Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, ΕνΔΚΤ) προβλέπεται να αυξηθεί σημαντικά το 2022 στο 8,1% από 2,3% το 2021. Η προς τα κάτω αναθεώρηση κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την πρόβλεψη του Σεπτεμβρίου 2022 οφείλεται κυρίως στις χαμηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές της ενέργειας και σε σχετικά μικρότερες από τις προβλεπόμενες πιέσεις στις τιμές ορισμένων υπηρεσιών, οι οποίες αντισταθμίστηκαν μερικώς από υψηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές των τροφίμων. Όπως και στις προηγούμενες προβλέψεις, σταδιακή εξομάλυνση των πληθωριστικών πιέσεων προβλέπεται την περίοδο 2023-2025, με τον πληθωρισμό να ανέρχεται στο 3,3%, στο 1,7% και στο 1,8%, αντίστοιχα, στα πλαίσια των μικρότερων μεν αλλά συνεχιζόμενων προβλημάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού και στην καταγραφείσα στενότητα στην αγορά εργασίας. Η επιβράδυνση του ΕνΔΤΚ τα επόμενα έτη αντικατοπτρίζει επίσης την σταθερότητα των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό (longer-term inflation expectations). Η προς τα κάτω αναθεώρηση για τα έτη 2023 και 2024 οφείλεται, κυρίως, στις χαμηλότερες από τις αρχικά προβλεπόμενες τιμές της ενέργειας, σύμφωνα και με τις αναθεωρημένες προβλέψεις για την πορεία των τιμών πετρελαίου.

Ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή ο πληθωρισμός εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων, αναμένεται να ανέλθει στο 5,0% το 2022, σε σχέση με 1,3% το 2021. Την περίοδο 2023-2025, προβλέπεται να υποχωρήσει στο 2,9%, στο 2,2% και 2,1%, αντίστοιχα, κυρίως λόγω της αναμενόμενης ομαλοποίησης των διαταραχών στις αλυσίδες εφοδιασμού σε συνάρτηση με τον αντίκτυπο στη ζήτηση από τις μέχρι τώρα αυξήσεις των επιτοκίων. Η μικρή προς τα κάτω αναθεώρηση σε σχέση με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2022 οφείλεται στη σχετικά μικρότερη διάρκεια των προβλημάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού, συγκεκριμένα, στην αναμενόμενη πλήρη ομαλοποίηση στο μέσο αντί στο τέλος του 2023. Επίσης, οφείλεται σε ελαφρώς μικρότερες από τις αναμενόμενες έμμεσες επιδράσεις από τις αυξημένες τιμές ενέργειας μέσω επιπτώσεων χρονικής υστέρησης (lagged effects) στις υποκατηγορίες του πληθωρισμού, όπως διαφάνηκε και στα πιο πρόσφατα στοιχεία των τιμών των υπηρεσιών.  

Σε σχέση με τις πιθανότητες για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων, αυτές τείνουν να είναι ελαφρώς προς τα κάτω για το ΑΕΠ και ελαφρώς προς τα πάνω για τον πληθωρισμό την περίοδο 2023-2025. Οι κύριοι καθοδικοί κίνδυνοι για το ΑΕΠ σχετίζονται με την πιθανότητα δυσμενέστερων των αναμενόμενων προοπτικών σε σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον και μεγαλύτερων και/ή πιο επίμονων επιπτώσεων υστέρησης από αυξημένες τιμές ενέργειας. Ταυτόχρονα, ανοδικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν υψηλότερες από τις προβλεπόμενες επιδόσεις στις εξαγωγές υπηρεσιών, ιδιαίτερα λόγω της συνεχιζόμενης εισροής ξένων εταιρειών στο νησί. Σε σχέση με τον πληθωρισμό, οι ανοδικοί κίνδυνοι προέρχονται κυρίως από μεγαλύτερες και/ή πιο επίμονες επιπτώσεις υστέρησης από αυξημένες τιμές ενέργειας. Για την περίοδο 2024-2025 ειδικότερα, πιθανή ανατροφοδότηση τιμών-μισθών (wage-price spiral), συνυφασμένη με υψηλότερες μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό, αποτελούν τον βασικότερο ανοδικό κίνδυνο.

[1] Οι προβλέψεις της ΚΤΚ Δεκεμβρίου 2022 για την Κύπρο ετοιμάστηκαν στο πλαίσιο ευρύτερης άσκησης προβλέψεων του Ευρωσυστήματος και δημοσιεύονται στο Οικονομικό Δελτίο της ΚΤΚ (κάθε Ιούνιο και Δεκέμβριο). Επιπρόσθετα, οι προβλέψεις της ΚΤΚ Δεκεμβρίου 2022 λαμβάνουν υπόψιν τις οικονομικές εξελίξεις και διαθέσιμα στοιχεία μέχρι και τις 30 Νοεμβρίου 2022.