Μακροοικονομικές Προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Σεπτεμβρίου 2023 για την Κυπριακή Οικονομία

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) ολοκλήρωσε τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις του Σεπτεμβρίου 2023 για τα κύρια μακροοικονομικά μεγέθη της Κύπρου για τα έτη 2023-2025^[1]. Πιο κάτω, παρουσιάζονται συνοπτικά οι προβλέψεις για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), την ανεργία, τον πληθωρισμό και τον πληθωρισμό εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων (δομικός πληθωρισμός).

Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2023 αναμένεται να ανέλθει στο 2,4%, σε σχέση με σημαντική μεγέθυνση κατά 5,6% το 2022. Τα έτη 2024-25 αναμένεται άνοδος του ΑΕΠ κατά 2,7% και 3,1%, αντίστοιχα. Σε σχέση με το 2022, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2023-25 είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, όπως της επίδρασης βάσης (base effect) από το γρηγορότερο από το αναμενόμενο άνοιγμα της οικονομίας μετά και τους αποκλεισμούς (lockdowns) του 2021, του εύθραυστου εξωτερικού περιβάλλοντος και της επίδρασης των κυρώσεων λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στον κύκλο εργασιών των επαγγελματικών υπηρεσιών. Παράλληλα, σημειώνεται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας σε ετήσια βάση παραμένει υψηλότερος το πρώτο εξάμηνο του 2023 (2,7%) από το μέσο όρο της ευρωζώνης (0,9%).

Αναλυτικότερα, για τα έτη 2023-25, η αναμενόμενη πορεία του ΑΕΠ βασίζεται κυρίως στην πορεία της εγχώριας ζήτησης. Σημαντική συνεισφορά αναμένεται κυρίως από μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις οι οποίες βρίσκονται υπό εξέλιξη, καθώς επίσης από έργα για στήριξη της ψηφιακής και πράσινης ανάπτυξης και άλλα μεταρρυθμιστικά έργα στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Συνεισφορά αναμένεται και από οικιστικές επενδύσεις λόγω του σχεδίου επιδότησης επιτοκίων της κυβέρνησης για νέα στεγαστικά δάνεια που συνομολογήθηκαν μέχρι και τα τέλη του 2021 και για τα οποία η περίοδος εκταμίευσης είναι 3 χρόνια. Η ιδιωτική κατανάλωση, αν και προβλέπεται να επιβραδυνθεί, αναμένεται να παραμείνει σημαντικός μοχλός της οικονομικής ανάπτυξης τα επόμενα έτη. Η επιβράδυνση είναι αποτέλεσμα της προαναφερθείσας επίδρασης βάσης από το άνοιγμα της οικονομίας μετά και τους αποκλεισμούς του 2021, και της προβλεπόμενης σταδιακής ανόδου στο ποσοστό αποταμίευσης με σκοπό την αποπληρωμή δανείων. Σημειώνεται ότι οι καθαρές εξαγωγές για τα έτη 2023-24 συνεισφέρουν αρνητικά στο ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης. Αναλυτικότερα, η συνεχιζόμενη, αν και επιβραδυνόμενη, επέκταση του κύκλου εργασιών ξένων εταιρειών που έχουν ήδη εγκατασταθεί στην Κύπρο ιδιαίτερα τα πρόσφατα έτη και που δραστηριοποιούνται στον τομέα της τεχνολογίας, καθώς και η συνεχιζόμενη άνοδος των τουριστικών εσόδων, αντισταθμίζονται από τον αρνητικό αντίκτυπο των κυρώσεων λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στον κύκλο εργασιών των επαγγελματικών υπηρεσιών.

Σε σχέση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2023, καταγράφεται μικρή προς τα κάτω αναθεώρηση στο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ το 2023 και το 2024 κατά 0,2 και 0,1 ποσοστιαίες μονάδες, αντίστοιχα. Αυτό οφείλεται, εν μέρει, στις επιπτώσεις των κυρώσεων λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στον κύκλο εργασιών των επαγγελματικών υπηρεσιών, σε συνάρτηση με την αρνητική επίπτωση του εύθραυστου εξωτερικού περιβάλλοντος στην πορεία των μη τουριστικών υπηρεσιών.

Η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 6,3% του εργατικού δυναμικού το 2023 σε σχέση με 6,8% το 2022. Αυτό οφείλεται στη συνεχιζόμενη ανθεκτικότητα που παρατηρείται στην αγορά εργασίας παρά τον αντίκτυπο από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία όπως διαφαίνεται από την πτώση που καταγράφηκε στα σχετικά στοιχεία το δεύτερο τρίμηνο του έτους στο 5,9%, σε σύγκριση με ποσοστό 6,8% το πρώτο τρίμηνο του 2023. Στην ίδια κατεύθυνση δείχνουν και τα στοιχεία των μηνιαίων ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορούν στις προσδοκίες για την απασχόληση κατά τους επόμενους τρεις μήνες. Τα έτη 2024-25 προβλέπεται συνεχιζόμενη πτωτική πορεία, σε συνάρτηση με την αναμενόμενη μεγέθυνση του ΑΕΠ, με την ανεργία να ανέρχεται στο 5,9% το 2024 και στο 5,6% το 2025, πλησιάζοντας συνθήκες πλήρους απασχόλησης.

Σε σχέση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2023, η προς τα κάτω αναθεώρηση στην ανεργία την περίοδο 2023-24 κατά 0,4 και 0,2 ποσοστιαίες μονάδες, αντίστοιχα, και παρά την προς τα κάτω αναθεώρηση του ΑΕΠ, αντανακλά τη μεγαλύτερη από την αναμενόμενη πτώση στο ποσοστό ανεργίας που παρατηρήθηκε το δεύτερο τρίμηνο του έτους παρά τον αντίκτυπο των κυρώσεων στον τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών.

Ο πληθωρισμός (Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, ΕνΔΚΤ) προβλέπεται να επιβραδυνθεί σημαντικά στο 3,9% το 2023 από 8,1% το 2022, ως αποτέλεσμα της πορείας των τιμών του πετρελαίου σε σχέση με το υψηλό επίπεδο που καταγράφηκε κατά το 2022, την επιβράδυνση στις τιμές των τροφίμων, της πλήρους ομαλοποίησης των διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα κατά το τρέχον έτος και του αναμενόμενου αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ. Σημειώνεται επίσης, η συνεισφορά στην προσδοκώμενη επιβράδυνση του πληθωρισμού κατά το τρέχον έτος από την αναμενόμενη ομαλοποίηση στα περιθώρια κέρδους των εταιρειών σε σχέση με το 2022. Περαιτέρω εκτόνωση των πληθωριστικών πιέσεων αναμένεται τα έτη 2024 και 2025, στο 2,7% και 2%, αντίστοιχα, ως αποτέλεσμα της αναμενόμενης πορείας των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων καθώς και λόγω του αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής, μεσοπρόθεσμα.

Σε σχέση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2023, η προς τα πάνω αναθεώρηση κατά 0,6 και 0,4 ποσοστιαίες μονάδες το 2023 και το 2024, αντίστοιχα, οφείλεται σε προβλεπόμενες υψηλότερες τιμές ενέργειας και τροφίμων.    

Ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή ο πληθωρισμός εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων, αναμένεται να υποχωρήσει στο 3,7% το 2023, σε σχέση με 5% το 2022. Τo 2024 και 2025, προβλέπεται να υποχωρήσει περαιτέρω στο 2,5%, και 2,4%, αντίστοιχα, κυρίως λόγω του αναμενόμενου αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ. Οφείλεται επίσης στην πλήρη ομαλοποίηση επιπτώσεων χρονικής υστέρησης (lagged effects) σε σχέση με προηγούμενες διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού κατά το 2023, σε συνάρτηση με διόρθωση στη διάχυση (persistence) πληθωριστικών πιέσεων που προέκυψαν από το υψηλό επίπεδο του πληθωρισμού κατά το 2022.

Δεν υπάρχει αναθεώρηση την περίοδο 2023-25 σε σχέση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2023.

Σε σχέση με τις πιθανότητες για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων, αυτές τείνουν να είναι, συνολικά, ελαφρώς προς τα κάτω για το ΑΕΠ (παρά την προς τα κάτω αναθεώρηση για την περίοδο 2023-24 στις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2023 σε σχέση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2023). Οι κύριοι καθοδικοί κίνδυνοι για το ΑΕΠ σχετίζονται με πιθανές δυσμενέστερες από τις αναμενόμενες προοπτικές για το εξωτερικό περιβάλλον και τις χαμηλότερες από τις αναμενόμενες επιδόσεις των εξαγωγών μη τουριστικών υπηρεσιών λόγω των κυρώσεων ως αποτέλεσμα του συνεχιζόμενου πολέμου. Ανοδικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν πιθανή υψηλότερη από την αναμενόμενη υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων του ιδιωτικού τομέα, καθώς και πιθανές καλύτερες από τις αναμενόμενες επιδόσεις στον τουριστικό τομέα.

Σε σχέση με τον πληθωρισμό, οι κίνδυνοι για τα έτη 2023-25 αξιολογούνται, συνολικά, ως ισορροπημένοι. Οι ανοδικοί κίνδυνοι προέρχονται κυρίως από πιθανές υψηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές ενέργειας, καθώς και από πιθανές πιο επίμονες από τις προβλεπόμενες σχετικές επιπτώσεις χρονικής υστέρησης (lagged effects) λόγω των αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας που καταγράφηκαν το 2022. Ανοδικοί κίνδυνοι συνδέονται επίσης με τυχόν βραδύτερη από την αναμενόμενη ομαλοποίηση στα περιθώρια κέρδους των εταιρειών. Για τα έτη 2024 και 2025, ανοδικοί κίνδυνοι συνδέονται με πιθανή ανατροφοδότηση μισθών-τιμών (wage-price spiral), εντούτοις διαφαίνεται ότι οι προς τα πάνω πιέσεις στους μισθούς παραμένουν συγκρατημένες μέχρι τώρα. Οι προς τα κάτω κίνδυνοι για τον πληθωρισμό προέρχονται κυρίως από αυστηρότερες από τις αναμενόμενες συνθήκες χρηματοδότησης, μέσω της αναμενόμενης μείωσης της εγχώριας ζήτησης, καθώς και λόγω ενδεχόμενων επιπτώσεων που θα μπορούσαν να προκύψουν από το εξωτερικό περιβάλλον (όπως για παράδειγμα, παρατεταμένος πόλεμος, ύφεση στην Κίνα).

[1] Οι προβλέψεις της ΚΤΚ Σεπτεμβρίου 2023 για την Κύπρο ετοιμάστηκαν στο πλαίσιο καταρτισμού των ενδιάμεσων προβλέψεων της ΚΤΚ (κάθε Μάρτιο και Σεπτέμβριο) και λαμβάνουν υπόψιν τις οικονομικές εξελίξεις και διαθέσιμα στοιχεία μέχρι και τις 13 Σεπτεμβρίου 2023.